Tem thư là một vật phẩm bưu chính không thể thiếu trong giao dịch thư tín hàng ngày. Bất kỳ ai từng gửi thư qua bưu điện đều không thể không biết đến tem thư. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về khái niệm, cách sử dụng, cũng như ý nghĩa của tem thư.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá một cách chi tiết về tem thư, từ định nghĩa, các loại tem thư cho đến lịch sử hình thành và tầm quan trọng của tem trong hệ thống bưu chính.
Định nghĩa tem thư
Tem thư là một miếng giấy nhỏ được in ấn và dán lên bề mặt của bưu phẩm như thư, bưu kiện, hoặc quà tặng để chứng minh việc thanh toán cước phí gửi bưu phẩm đó. Tem thư thường có hình ảnh, họa tiết, giá trị sử dụng (mệnh giá), và những thông tin liên quan đến sự kiện, con người, hoặc địa danh.
Tem thư không chỉ là công cụ giúp bưu điện thu phí gửi thư, mà còn có giá trị sưu tầm đối với những người yêu thích bộ môn sưu tầm tem.
Tem thư thường có kích thước nhỏ, phổ biến nhất là khoảng 2,5cm x 3,5cm. Mặt trước của tem thường in hình ảnh minh họa một sự kiện đặc biệt, chân dung của nhân vật nổi bật, các loài động vật, hoặc những phong cảnh thiên nhiên. Bên cạnh hình ảnh, tem thư còn có các thông tin về mệnh giá, tên quốc gia phát hành, và đôi khi là mã số tem hoặc thông tin về sự kiện liên quan đến bộ tem.
Một số tem thư hiện nay còn được in ấn với các đặc điểm đặc biệt như tem dập nổi, tem có khả năng thay đổi màu sắc hoặc các hiệu ứng khác để tăng tính hấp dẫn và giá trị sưu tầm.
Lịch sử hình thành tem thư
Tem thư đã ra đời từ lâu và có một lịch sử thú vị. Câu chuyện về tem thư bắt đầu vào giữa thế kỷ 19, khi xã hội bắt đầu phát triển hệ thống bưu chính để kết nối mọi người trong phạm vi quốc gia và quốc tế.
Tem thư đầu tiên
Tem thư đầu tiên trên thế giới có tên là “Penny Black”, được phát hành tại Anh vào năm 1840. Nó có hình ảnh của Nữ hoàng Victoria và giá trị chỉ có một xu (penny), giúp người dân có thể thanh toán phí bưu chính một cách đơn giản và nhanh chóng. Tem “Penny Black” được coi là bước khởi đầu cho sự phát triển của hệ thống tem thư toàn cầu.
Tại Việt Nam, tem thư bắt đầu xuất hiện từ cuối thế kỷ 19, khi quốc gia này còn dưới chế độ bảo hộ của Pháp. Bộ tem đầu tiên của Việt Nam được phát hành vào năm 1885 với hình ảnh của vua Thành Thái, một dấu mốc quan trọng trong lịch sử tem thư của Việt Nam.
Tem thư trong thế kỷ 20 và 21
Kể từ khi tem thư ra đời, hệ thống tem đã phát triển mạnh mẽ. Các quốc gia trên thế giới đã phát hành hàng nghìn bộ tem kỷ niệm các sự kiện, nhân vật lịch sử, hoặc các thành tựu văn hóa, thể thao. Tem thư không chỉ phục vụ cho mục đích bưu chính mà còn trở thành một phần của văn hóa sưu tầm, gắn liền với những câu chuyện lịch sử, xã hội và nghệ thuật.
Các loại tem thư phổ biến
Trên thị trường tem thư hiện nay, có nhiều loại tem khác nhau, mỗi loại có những đặc điểm và giá trị riêng. Dưới đây là các loại tem thư phổ biến mà bạn có thể gặp:
Tem thư thường
Tem thư thường là loại tem có mệnh giá cơ bản nhất, dùng để thanh toán phí gửi thư hoặc bưu kiện thông thường. Các tem thư này có mặt trong mọi bưu điện và cửa hàng tem. Mệnh giá của tem thư thường được ghi rõ trên tem, giúp người gửi dễ dàng lựa chọn tem phù hợp với mức phí cần thanh toán.
Tem kỷ niệm
Tem kỷ niệm là loại tem được phát hành để kỷ niệm các sự kiện, ngày lễ, hoặc các cột mốc quan trọng trong lịch sử. Ví dụ như tem kỷ niệm các ngày lễ quốc gia, các sự kiện thể thao quốc tế, hay các ngày lễ văn hóa. Tem kỷ niệm thường có giá trị sưu tầm cao và được những người yêu thích bộ môn sưu tầm tem săn lùng.
Tem đặc biệt
Tem đặc biệt là những bộ tem có mệnh giá cao hoặc được phát hành với số lượng hạn chế, thường chỉ phát hành trong một thời gian ngắn. Những bộ tem này thường mang giá trị rất lớn đối với các nhà sưu tập. Tem đặc biệt có thể được in với các kỹ thuật đặc biệt như dập nổi, tem hologram, hoặc tem có hiệu ứng chuyển màu.
Tem báo chí và tem triển lãm
Tem báo chí và tem triển lãm thường được phát hành để đánh dấu các sự kiện triển lãm tem quốc tế hoặc các hội nghị, buổi lễ của ngành bưu chính. Đây là các bộ tem mà người sưu tầm đặc biệt quan tâm và tìm kiếm để bổ sung vào bộ sưu tập của mình.
Vai trò và tầm quan trọng của tem thư
Tem thư không chỉ có vai trò trong việc thanh toán cước phí gửi thư mà còn là một phần của văn hóa và lịch sử. Dưới đây là những vai trò và tầm quan trọng của tem thư:
Công cụ giao tiếp và thanh toán
Tem thư là công cụ không thể thiếu trong hệ thống bưu chính. Khi gửi thư hoặc bưu kiện, tem giúp xác định được phí bưu chính mà người gửi phải trả. Chính vì vậy, tem thư đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động của các dịch vụ bưu chính.
Giá trị sưu tầm
Đối với những người yêu thích sưu tầm, tem thư là một vật phẩm có giá trị lớn. Nhiều bộ tem, đặc biệt là tem kỷ niệm và tem đặc biệt, có thể có giá trị tăng cao theo thời gian, vì vậy việc sưu tầm tem là một hoạt động phổ biến trong nhiều thế hệ.
Kết nối văn hóa và lịch sử
Tem thư không chỉ phản ánh những đặc trưng về văn hóa của mỗi quốc gia mà còn là một phần của di sản lịch sử. Các bộ tem thường ghi dấu những sự kiện quan trọng, những nhân vật lịch sử, những cảnh quan thiên nhiên đặc sắc, và các thành tựu văn hóa nổi bật.
Công cụ quảng bá
Ngoài mục đích bưu chính, tem thư còn được các quốc gia sử dụng như một công cụ quảng bá văn hóa và du lịch. Các bộ tem đặc biệt được phát hành để giới thiệu những nét đẹp văn hóa, các di sản thế giới, hoặc các điểm đến du lịch hấp dẫn, giúp thu hút sự quan tâm của cộng đồng quốc tế.
Kết luận
Tem thư không chỉ là một công cụ hỗ trợ trong việc gửi thư, mà còn là một phần quan trọng của văn hóa, lịch sử và nghệ thuật. Từ tem thư đầu tiên được phát hành vào năm 1840 cho đến những bộ tem hiện đại ngày nay, tem thư vẫn giữ vững vị trí của mình trong hệ thống bưu chính toàn cầu.
Đối với những người yêu thích sưu tầm, tem thư là một nguồn tài liệu quý giá, giúp họ tìm hiểu thêm về các sự kiện lịch sử, văn hóa và những câu chuyện thú vị từ khắp nơi trên thế giới.
